KËSHILLA PËR USHQIM TË SHËNDETSHËM GJATË PANDEMISË ME COVID-19
Ushqimi i duhur dhe sasia e mjaftushme e ujit gjatë pandemisë me COVID -19 janë thelbësore. Njerëzit që konsumojnë ushqim të duhur mund të jenë më të shëndetshëm, me sistem imunitar më të fortë dhe rrezik më të vogël nga sëmundjet kronike dhe ato infektive. Për të marrë çdo ditë vitaminat, mineralet, fibrat dietike, proteinat dhe antioksidantët që i duhen trupit tuaj, ju sugjerohet të hani ushqim të freskët, natyral dhe të llojllojshëm. Për të ulur ndjeshëm rrezikun nga mbipesha, sëmundjet e zemrës, goditja (pika) në tru, diabeti dhe disa lloje të kancerit ju duhet të pini mjaft ujë, shmangni konsumimin e sheqerit, yndyrës dhe kripës.
Hani ushqime të freskëta dhe natyrale çdo ditë
Hani fruta, perime, bishtajore (p.sh. fasule), arra dhe drithëra (p.sh. misër, miell, tërshërë, grurë, oriz, kafe, niseshte ose rrënjë, të tilla si patate, karota), dhe produkte shtazore (p.sh. mishi, peshku, vezët dhe qumështi).
Çdo ditë hani:
2 pjata me fruta (4 porcione),
2.5 pjata perime (5 porcione),
180 g drithëra dhe 160 g mish dhe fasule (mishi i kuq mund të hahet 1−2 herë në javë, dhe pulat 2 apo 3 herë në javë).
Për antipastë, zgjidhni perime të papërpunuara dhe fruta të freskëta në vend të ushqimeve të pasura me sheqer, yndyrë ose kripë.
Mos i zieni perimet dhe frutat pasi kjo mund të çojë në humbjen e vitaminave të rëndësishme.
Kur përdorni perime dhe fruta të konservuara ose të thata, merrni ato pa kripë ose sheqer të shtuar.
Pini mjaft ujë çdo ditë
Uji është thelbësor për jetën. Ai bartë lëndët ushqyese dhe materjet e nevojshme në gjak, rregullon temperaturën e trupit, largon mbeturinat, dhe lubrifikon dhe nyjet e komblikut.
Pini 8-10 gota ujë çdo ditë.
Uji është zgjidhja më e mirë, por mund të konsumoni edhe pije të tjera, fruta dhe perime që përmbajnë ujë, për shembull lëng limoni (i tretur në ujë dhe i pangopur), çaj dhe kafe. Por kini kujdes që të mos konsumoni shumë kafeinë, dhe shmangni lëngjet e ëmbëlsuara të frutave, sirupet, lëngjet e koncentruara të frutave, lëngje të gazuara apo jo të gazuara pasi ato të gjitha përmbajnë sheqer.
Hani sasi të moderuar të yndyrës dhe vajit
Konsumoni më shumë yndyrna të pangopura (p.sh. që gjenden në peshk, avokado, arra, vaj ulliri, soje, canola, luledielli dhe vajrat e misrit) se sa yndyrnat e ngopura (p.sh. që gjenden në mishin yndyror, gjalpin, vajin e arrës së kokosit, kremin, djathin, gjalpin dhe krypën).
Zgjidhni mish të bardhë (pulat dhe peshqit), të cilët në përgjithësi janë me pak yndyrë, sesa mish i kuq.
Shmangni mishin e përpunuar sepse ato janë të pasura me yndyrë dhe kripë.
Kur është e mundur, zgjedhni versionet me pak yndyrë ose me pak yndyrë të qumështit dhe produkteve të qumështit.
Shmangni yndyrnat e prodhuara në mënyrë industriale. Këto shpesh gjenden në ushqim të përpunuar, ushqim të shpejtë, apetizer, ushqim të fërguar, pica të ngrira, pite, cookie, margarina dhe përhapet.
Hani më pak kripë dhe sheqer
Kur gatuani dhe përgatitni ushqim, kufizoni sasinë e kripës dhe kremrave me përmbajtje të lartë të natriumit (p.sh. salcë soje dhe salcë peshku).
Kufizoni marrjen tuaj ditore të kripës në më pak se 5 g (afërsisht 1 lugë çaji) dhe përdorni kripë të jodizuar.
Shmangni ushqimet (p.sh. ushqime) që janë të pasura me kripë dhe sheqer.
Kufizoni konsumimin e pijeve joalkoolike ose të gazuara dhe pijeve tjera të pasura me sheqer (p.sh. lëngje frutash, lëngje të koncentruara të frutave dhe sirupe, qumështit me aromë dhe jogurtin).
Zgjidhni fruta të freskëta në vend të biskotave të ëmbla, ëmbëlsira dhe çokollata.
Shmangni ngrënien jashtë
Hani në shtëpi për të zvogëluar mundësin e kontaktit me njerëzit tjerë dhe për të ulur mundësinë e ekspozimit ndaj COVID-19. Ne ju rekomandojmë të mbani një distancë prej të paktën 1.5-2 metra me këdo që kollitet ose teshtin. Kjo nuk është gjithmonë e mundur në ambiente të mbushura me njerëz, si restorante dhe kafene. Spërklat nga personat e infektuar mund të shpërndahen në sipërfaqe dhe në duar të njerëzve (p.sh. tek klientët dhe stafi), dhe kur shumë njerëz frekuentojnë, nuk jeni të sigurtë nëse duart janë pastruar rregullisht, dhe sipërfaqet pastrohen dhe dezinfektohen mjaftueshëm.
Këshillim dhe mbështetje psikosociale
Ndërsa ushqimi i duhur dhe uji përmirësojnë shëndetin dhe imunitetin, ato nuk janë të mjaftueshme. Njerëzit me sëmundje kronike dhe të dyshuar ose konfirmuar me COVID-19 mund të kenë nevojë për mbështetje psikike për shëndetin e tyre mendor dhe dietë për të siguruar që ata të ruajnë shëndet të mirë. Kërkoni këshillim dhe mbështetje psikosociale nga profesionistë të trajnuar të kujdesit shëndetësor dhe gjithashtu nga miqët dhe bashkëmoshatarët tuaj në komunitet.
